Fevzi Çoban yazdı: Mart ayı vergi ayı

Her yıl olduğu gibi mart ayında gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekiyor. Vergi kanunumuz Ticari kazancı ‘Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazan’ olarak açık ve net bir şekilde tanımlamıştır. Ticari kazançta esas unsur ticari faaliyetin devamlılığıdır. Bir işin ticari faaliyet olup olmadığının kararında ise,  faaliyetin sermaye ve emeğe dayalı olmasına bakılmalıdır. Bu ifadeden yola çıkarsak, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek kişilerin Gelir vergisine tabi kazançları sıralayabiliriz;

– Ticari kazanç
– Ziraî kazanç
– Ücret kazancı
– Serbest Meslek kazancı
– Gayrimenkul sermaye iradı
– Menkul sermaye iradı
– Diğer kazanç ve iratlardır.

Bu yedi gelir unsurundan oluşan gelirin toplanması ve beyanı ilkesi benimsenmiş olup; mükellefler, yedi gelir unsuruna ilişkin olarak bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler.

Mükellefler tarafından beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur. Tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı kazanç temin etmemiş olsalar bile yıllık beyanname verirler. Aynı şekilde, şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerine ait olmak üzere kollektif şirket ortakları ile komanditeler de beyanname vermek zorundadırlar.

Tam mükellefler tarafından 2019 yılında elde edilen aşağıdaki gelirler için (istisna hadleri içinde kalan kısımları hariç) yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.

2019 yılında 5.400 TL’lik mesken istisna tutarını aşan mesken kira geliri,
2019 yılında 14.800 TL’yi aşan değer artış kazançları,
2019 yılında 33.000 TL’yi aşan arızi kazançlar,
2019 yılında tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücretler,
Birden fazla işverenden alınan ve birden sonraki işverenden alınanların toplamı 2019 yılında 40.000 TL’yi aşan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,
Tevkif suretiyle vergilendirilmiş ve toplamı 2019 yılında 40.000 TL’yi aşan gayrimenkul sermaye iratları (işyeri kira geliri),
Tevkif suretiyle vergilendirilmiş ve toplamı 2019 yılında 40.000 TL’yi aşan ücret, gayrimenkul ve menkul sermaye iratları,
Tam mükellef kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, istisna sonrası kalan tutarın 40.000 TL’yi aşması,
Tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak hisselerinden doğan kazançların yarısı gelir vergisinden istisna olup, istisna sonrası kalan tutarın 40.000 TL’yi aşması,
2019 yılında 2.200 TL’lik tutarı aşan tevkifata ve istisnaya tabi olmayan menkul sermaye iratları (Kıyı bankacılığından elde edilen faiz gelirleri ve her çeşit alacak faizleri gibi),
2019 yılında 2.200 TL’lik tutarı aşan tevkifata ve istisnaya tabi olmayan gayrimenkul sermaye iratları (basit usulde ticari kazanç sahiplerinden elde edilen kira geliri gibi).

Mükellefler, 2019 yılında elde ettikleri ve beyanı gereken yedi gelir unsuruna ilişkin gelir toplamını 1-31 Mart/2020 ayında Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edecekler ve iki taksitin ilk taksitini ödeyeceklerdir. (Coronavirüs sebebi ile bu yıl 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2019 takvim yılına ait Yıllık Gelir Vergisi beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır.)

Çalışanlar için de önemli bir hatırlatma da yapalım; 2019 yılında, yıl içinde birden fazla işyerinde çalışması nedeniyle beyanname vermesi gerekmesine rağmen vermedikleri birçok kişiye fark vergi ödemesi çıktı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK arasındaki bilgi paylaşımı nedeniyle artık beyanname vermesi gerekirken vermemiş olanlar kolaylıkla yakalanabiliyor.

Vergiye uyumlu mükelleflere %5 oranında uygulanacak Vergi İndirimi
6824 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga mükerrer 121 inci maddesi “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirim” başlığı yeniden düzenlenmiştir.

Yapılan düzenlemeyle, vergiye uyumlu mükelleflerden belirlenen şartları taşıyanlara yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’ini ödemeleri gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirebilmelerine imkân sağlamıştır. Şu kadar ki hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde (310 seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1/1, 2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere) 1.400.000 TL’den fazla olamaz.

23 Aralık 2017 tarihli ve 30279 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 301 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 30 Ocak 2019 tarihli ve 30671 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7162 sayılı Kanunlayapılan değişiklikleri de içerecek şekilde vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasına ilişkin açıklama yapılmıştır. Konu ile ilgili gerekli detay ve ayrıntılar için Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olan meslek mensuplarımıza başvuruda bulunulmasında fayda var.

Verginin adil ve şeffaf olmasına olan inancımızla, işlerinizde ve yaşamınızda sağlık, başarı ve mutluluklar dilerim.